Mở đầu

Trong quá trình lập trình với Ruby, chắc hẳn việc bắt gặp các exception là không thể tránh khỏi. Có thể bạn biết về rescue, raise, … để làm việc với exception, nhưng bạn đã thự sự hiểu về cách hoạt động của chúng chưa?

Bài viết này sẽ thảo luận về 1 số định nghĩa, phương pháp để bạn có thể deal với exceptions trong Ruby.

Ruby exception và cách xử lý

Nếu như bạn không biết exceptions trong Ruby hoạt động như thế nào, hãy thử check qua ví dụ này:

puts a # => undefined local variable or method `a' for main:Object (NameError)

a là một biến chưa được định nghĩa và đó là lý do tại sao chúng ta nhận được đoạn exception với 1 tin nhắn mô tả như trên: “Biến hoặc hàm ‘a’ chưa được định nghĩa.‘”. Bên cạnh đó, chúng ta cũng có thể nhìn thấy loại exception: NameError.

1. rescue

Nếu chúng ta biết code của chúng ta có thể có 1 exception nào đó, chúng ta có thể bắt chúng sử dụng begin ... rescue.

begin
  puts a
rescue
  puts 'Something bad happened'
end

Bên cạnh đó, chúng ta cũng có thể định nghĩa trong rescue chính xác loại lỗi mà chúng ta có thể bắt:

begin
  puts a
rescue NameError => e
  puts e.message
end

Để bắt những loại exceptions khác nhau bằng rescue, chúng ta có thể dùng cách:

def foo
  begin
    # logic
  rescue NoMemoryError, StandardError => e
    # process the error
  end
end

Có một điều rất quan trọng mà chúng ta cần phải biết. Đó là: Mặc định, rescue bắt tất cả các errors được kế thừa từ StandarError. Do đó, nó sẽ không bắt được NotImplementedError hay NoMemoryError,.. Để hiểu rõ hơn về các exceptions có thể được bắt bởi rescue, chúng ta có thể check cây thừa kế về exceptions trong Ruby:

Như chúng ta có thể thấy, rescue có thể định nghĩa 1 biến, mà từ đó, chúng ta có thể access vào exception object:

def foo
  begin
    raise 'here'
  rescue => e
    e.backtrace # ["test.rb:3:in `foo'", "test.rb:10:in `<main>'"]
    e.message # 'here'
  end
end

Bạn có thể xem thêm về những methods của object này ở đây

2. ensure

Ruby cung cấp một từ khoá thú vị khác giúp thao tác với exception, đó là ensure. Ngay cả khi exception có xuất hiện hay không, Ruby cũng sẽ thực hiện đoạn code trong ensure. Thông thường, các lập trình viên sử dụng nó để đóng connection tới DB hay remove các file tạm, …

begin
  puts a
rescue NameError => e
  puts e.message
ensure
  # clean up the system, close db connection, remove tmp file, etc
end

Có một điều rất quan trọng cần phải biết về ensure. Nếu bạn khai báo return trong ensure nhưng không định nghĩa rescue, ensure sẽ raise lên 1 exception. Chúng ta hãy xem qua ví dụ:

def foo
  begin
    raise 'here'
  ensure
    puts 'processed'
  end
end

foo
# processed
# => `foo': here (RuntimeError)

Trong ví dụ trên, Ruby chạy đoạn code trong ensure trước, sau đó mới throw exception bởi vì chúng ta không bắt nó trong rescure. Bây giờ, chúng ta sẽ xem 1 ví dụ khác về việc return trong ensure:

def foo
  begin
    raise 'here'
  ensure
    return 'processed'
  end
end

puts foo # => processed

Không có lỗi RuntimeError! Chúng ta vẫn không bắt ngoại lệ, nhưng Ruby trả về ‘processed’ từ ensure và không throw error.

3. raise

Module Kernel có method raise cho phép chúng ta throw errors. Đây là 1 alias cho raise - fail, nhưng thông thường, chúng ta gặp raise nhiều hơn.

Nếu bạn chỉ gọi raise mà không có param gì, nó sẽ throw error:

raise # => `<main>': unhandled exception

Exception này không nói gì với developer nên thông thường, bạn nên thêm vào đó ít nhất 1 đoạn tin nhắn nào đó:

raise 'Could not read from database' # => Could not read from database (RuntimeError)

Bây giờ, bạn đã thấy raise trả về 1 đoạn tin nhắn và đó là lỗi RuntimeError. Mặc định, raise throw RuntimeError.

Chúng ta có thể định chính xác exception mà ta muốn raise:

raise NotImplementedError, 'Method not implemented yet'
# => Method not implemented yet (NotImplementedError)

Có một điều thú vị là raise gọi tới method #exception cho bất kì class nào bạn truyền tới nó. Trong trường hợp ở trên, nó gọi tới NotImplementedError#exception. Điều này cho phép chúng ta có thể dễ dàng thêm 1 exception support vào 1 class nào đó. Chỉ cần trong class đó đặt 1 hàm exception:

class Response
  # ...
  def exception(message = 'HTTP Error')
    RuntimeError.new(message)
  end
end

response = Response.new
raise response # => HTTP Error (RuntimeError)

4. $!

Còn 1 điều thú vị nữa về exception trong Ruby nữa. Đó là khi exception xuất hiện, Ruby lưu trữ nó trong global variable $!.

$! # => nil
begin
  raise 'Exception'
rescue
  $! # <RuntimeError: Exception>
end
$! # => nil

Như chúng ta có thể nhìn thấy ở đây, chúng ta có 1 exception được assigned vào $! trong rescue, nhưng ngay sau đó, khi ra ngoài rescue, biến này lại trở thành nil.

5. retry

Ruby cung cấp cho chúng ta 1 cách để chạy code trong begin part 1 hoặc nhiều lần. Thử tưởng tượng chúng ta có 1 service mà đôi khi không cần required data. Chúng ta có thể đóng gói các requests tới services này trong 1 vòng lặp, nhưng chúng ta có thể sử dụng retry để chạy đoạn code trong begin thêm 1 lần nữa:

tries = 0
begin
  tries += 1
  puts "Trying #{tries}..."
  raise 'Did not work'
rescue
  retry if tries < 3
  puts 'I give up'
end
# Trying 1...
# Trying 2...
# Trying 3...
# I give up

Đoạn code trên khá là đơn giản. Nếu code trong begin throws 1 exception, chúng ta sẽ thử chạy nó thêm 1 lần nữa. Ý tưởng này khá là thú vị. Nhưng bạn nên chú ý là có nhiều cách handling error của bên thứ ba khá hay như: article, gem

Kết luận

Trên đây mình đã trình bày 1 vài vấn đề về Ruby exception, tất cả những gì bạn cần nhớ là:

• raise mặc định sẽ throw RuntimeError
• rescue mặc định chỉ bắt StandardError và tất cả các exception kế thừa từ nó.
• Khai báo return trong ensure mà không có error handling sẽ chặn exception.
• Trong quá trình error handling, Ruby lưu trữ exception trong biến $!
• Ruby có retry

Hy vọng sau bài viết này bạn có thể hiểu hơn về Exception trong Ruby. Cảm ơn các bạn đã dành thời gian đọc bài :D

Nguồn: rubyblog.pro/2017/03/exceptions